De Kunst van Cultuur

Na maanden onderhandelen zijn Nederland en Frankrijk het eens: het Rijksmuseum zal de restauratie van twee Rembrandtportretten op zich nemen. Het kost ons tachtig miljoen, maar dan heb je ook wat. Toch?

Het was een net een soap. Twee huwelijksportretten van een Nederlandse schilder, maar in Franse handen. We zouden het Rembrandt verplicht zijn om Maarten Soolmans en Oopjen Coopit ‘thuis’ te brengen. Zulke doeken zijn onbetaalbaar cultureel erfgoed, dus geld speelt geen rol, vindt de één. Schande om zoveel geld uit te geven, terwijl er in Nederland meer dan tweeënhalf miljoen mensen onder de armoedegrens leven. Beetje veel ophef voor een paar klodders verf, denk ik.

Ik heb nooit veel gehad met kunst. Kleuren deed ik als kind altijd buiten de lijntjes (ik noemde het ‘abstract’ in plaats van ‘slordig’) en het enige museum dat me enigszins boeide was het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid. Maar de kwaliteit van een mooi schilderij, de boodschap erachter en het bloed, zweet en penseelstreken van de schilder waarderen- Nee, dat deed ik niet.

Goud en porselein

Wanneer ik verkondig nog nooit in het Rijksmuseum te zijn geweest, kijkt mijn vriend me met grote ogen aan. ‘Hoe kan dat nou?’ Een week later zitten we in de trein naar Amsterdam, op weg naar Rembrandt en Vermeer (‘is goed voor je culturele opvoeding’).

Eenmaal binnen, waan ik me even in de Gouden Eeuw. Nederland in een tijd van oorlogsschepen en koopmannen, geen zwartepietendiscussies en polderpolitiek. Mijn vriend studeert voor docent geschiedenis en fungeert als gids. Hij vertelt me over de kist van Hugo de Groot en het zwaard van Michiel de Ruyter. Als ik de rijkdommen zie van de koopmannen destijds worden mijn ogen zo groot als de porseleinen borden in de vitrine.

Brok marmer

Ik vergaap me aan de Nachtwacht en het Melkmeisje, maar mijn favoriete schilderij is een portret van Gerard Andriesz Bicker. Dikke Bicker was destijds twintig, net als ik. Hij vormt voor mij een motivatie om wat minder hotdogs te eten en wat vaker te gaan hardlopen.

Na een hotdog gegeten te hebben in het Vondelpark (zo lang duurde die motivatie blijkbaar ook niet), lopen we langs het Paleis op de Dam. Ik kijk naar de klassieke gevel en denk aan de keer dat ik door het paleis wandelde als jonge gymnasiast. Ik moest lachen om de klassieke verhalen over Zeus die alles ‘bemint’ wat los en vast zit, maar aandachtig kijken naar de beelden van de mythische figuren deed ik niet. Knap zo’n brok marmer, maar wat moest ik er verder mee?

Kunst of kitsch?

Het is zo’n heerlijk vaag begrip. Wat de één kunst vindt, vindt de ander kitsch. De één kan uren door een museum wandelen, de ander valt bij de gedachte alleen al in slaap. Misschien zouden we er eens vaker stil bij moeten staan. Want de tijd nemen voor een schilderij te gaan staan en naar zijn verhaal te luisteren, hoe vaak doen we dat?

Als ik boos ben, blij of juist verdrietig, ga ik schrijven. Zo verwerk ik mijn emoties. Een kunstenaar doet dat ook. Hij stopt ambitie in zijn landschap, passie in zijn portret en leed in zijn penseelstreek. Jezelf kwijtraken in een schilderij. Dát is de kunst van cultuur. Daar kan ik nog veel van leren.

Hou jij van kunst?

Afbeeldingen: nrc.nl, historici.nl, http://ohnotheydidnt.livejournal.comm groenehartscholen.nl